4.) 19.yy Öncesi, Ekonomide Etkili Olan Yaklaşımlar - Adil Fiyat Nedir, Nasıl Hesaplanır?

Adil Fiyat Nedir? Nasıl Hesaplanmalıdır?

ÖZET: Önemli Düşünürler: Thomas Aquinas ÖNCE: Mö. 3.yy Aristoteles Politika adlı eserinde bir malın fiyatını belirleyen tek şeyin İhtiyaç olduğunu yazdı. Ms. 6.yy Roma mahkemeleri, topraklarından çıkmaya zorlanan toprak sahiplerine piyasa fiyatından ödeme yapılması gerektiğine hükmetti. SONRA: Ms 16.yy İspanyol ekonomist Luis Saravia de la Calle fiyatın servet ve mal kalitesiyle ilgili hesaplamalar yoluyla belirlenmesi gerektiğini iddia etti. 19.yy: Alfred Marshall, fiyatın arz ve talep tarafından belirlenmesini önerdi. 1920 : Ludwing von Mises ihtiyacı saptamanın tek yolunun fiyatlarla mümkün olması nedeniyle sosyalizmin işleyemeyecek bir sistem olduğunu belirtir.

Adil Fiyat Nedir: Pazardaki bir malın fiyatının nasıl hesaplandığı hepimizin merak ettiği bir konudur. Domatesin kilogram fiyatı neye göre değişir, kim belirler, fiyatların değişmesindeki etmenler nelerdir. Kazıklanmadığımızı nasıl anlarız?! "Aslında ekonomi uzmanları bize kazıklanmak diye bir şeyin olmadığını söylüyor.:)) "         Bir araba almak istediğinizi düşünelim. İnternetten araştırma yapıyor ve bir araç ilanı seçiyorsunuz, aynı özellikteki arabaların fiyatını zaten kontrol etmiştiniz, seçtiğiniz aracın özelliklerine ve değerini etkileyecek olan kaza raporuna, kilometresine bakıyor, kafanızda fiyat belirliyorsunuz, fakat oda ne? Satıcı sizin düşündüğünüzden çok daha yüksek bir fiyat istiyor. Bu arabayı alırsanız kazıklanmış olacağınızı düşünüyorsunuz ve başka ilanlara yöneliyorsunuz çünkü birçok seçeneğiniz var. Satıcı da arabayı bu fiyattan satamayacağını anlıyor ve fiyat indirimine gitmek zorunda kalıyor. Satıcı fiyatı yukarı iterek daha fazla kazanmak istedi. Fakat siz bu fiyatın malın değerinden fazla olduğunu piyasada daha uygun fiyatla bulabileceğinizi düşündünüz. Siz malı satın almayınca satıcı fiyatı aşağıya çekti. Arz ve talep fiyatı belirlemiş oldu. Eğer siz satıcının istediği fiyatı ödeseydiniz bunu kendi arzunuzla yapmış olacaktınız.          Bu piyasa dengesi devlet müdahalesi olmayan tüm serbest piyasa işlemleri için geçerlidir. En değerli madenlerden olan altının fiyatı ve hatta yabancı para birimlerinin değerinin belirlenmesinde de arz - talep etkilidir. Arz: Mal ve hizmet ürünlerinin belirli bir zaman ve fiyattan satışa hazır olmasıdır. Pazarda satılmaya hazır ürün Arzı ifade etmektedir. Talep:  Piyasada belirli bir malı veya hizmeti satın almak için bireylerin ve işletmelerin satın alma arzusuna piyasa talebi denir.              Günümüzde etkili olan bu görüşün aksine Pazaryerleri ile ilgili ilk eserlerden olan Summa Theologia’yı kaleme alan Sicilyalı bilgin Thomas Aquinas piyada fiyatın belirlenmesinde en önemli noktanın satıcının mala aşırı kar koymaması olduğunu belirmiştir. Aynı zamanda bir papaz olan Aquinas’a göre yüksek kar koymak günahtır, hiç kar olmaması durumunda da kimse ticarete girmeyecek ve toplum ihtiyaç duyduğu mallara ulaşamayacaktır. Ona göre adil fiyat aşırı kar koymadan ve günaha girilmeden satılan fiyattır ve satıcı salıcıya karşı dürüst olmalıdır.      Tabi gerçek hayat bu kadar güllük gülistanlık değil. Firmalar tekel veya kartel oluşturarak fiyatları yukarı çekebilirler. Ekmek piyasasında fiyatlarının tüm şehirde aynı olması ile ilgili yapılan düzenlemeler bunu engellemeye yöneliktir. Serbest piyasa ekonomisine ters düşse de konu en önemli ihtiyaç maddesi olan ekmeğe gelince devlet müdahalesi pek çok ülkede uygulanan bir sistemdir.         Askeri ücret ne kadar olmalı? Araç fiyatları neden bu kadar yüksek? Bu soruları hala soruyoruz ve hem ekonomi çevrelerinde hem toplumda adil fiyat tartışması ahlaki ve ekonomik yönüyle tartışılmaya devam ediyor.

Thomas Aquinas: Aziz Thomas olarak da bilinen 1225-1274 yılları arasında yaşamış, ortaçağın önemli bilginlerindendir. Aristokrat bir ailenin çocuğu olarak eğitimine 5 yaşında başladı. 17 yaşında ailesinin itirazlarına rağmen zenginliği arkasında bırakarak Dominik Rahipleri’ ne katıldı. Ailesi onu yolda kaçırdı ve 2 yıl kapalı tuttu daha sonra dönemin ünlü bilge rahiplerinden olan Büyük Albert’ den ders alması için Paris e gönderdi.  Eğitimi sırasında bir dilenci tarikatı olan Dominikenler' e katılır. İtalya ve Fransa da eğitimini sürdürerek 1272 yılında İtalya da bir çeşit üniversite açar. Hristiyan teolojisine yaptığı katkılar ve verdiği eserler ile ölümünden yaklaşık 300 yıl sonra 1567'de Papa V. Pius tarafından Katolik Kilisesi'nin uluları arasına yükseltilir. 1879'da Papa XIII. Leo, Thomas'ın öğretilerini teolojinin temeli olarak kabul eder. Böylece Thomas'ın görüşleri Katolik Kilisesi'nin resmi görüşü durumuna gelmiş olur. 1914'te, O'nun görüşlerini tartışmak günaha girmekle eş anlamlı kabul edilmiştir. 1917'de ise Kilise yasası, Akinulo Thomas'ın görüşlerini Kilise'nin resmi görüşü ilan etmiştir